Namibië voor ‘n politieke kruispad
Die radikale veranderinge wat Woensdag se verkiesing gaan meebring, kan net slaag as verkose politici in almal se beste belang kan saamwerk.
Dani Booysen
‘n Nuwe politieke era is by die stembus deur Namibiese kiesers ingelui, maar die sukses daarvan hang van verskeie faktore af.
Swapo het in Woensdag se verkiesings 21 streekraadsetels en 89 plaaslike owerheidsetels verloor.
Vier uit 14 streekrade word nou volstrek of gesamentlik deur die opposisie beheer en 32 van Namibië se 57 plaaslike owerhede – meer as die helfte. Die getal kan toeneem.
Die Verkiesingskommissie (ECN) moet nog die pad uitstippel oor Mariental-landelik se streekraadverkiesing en drie plaaslike owerhede: Aroab, Bethanie en Stampriet. Uitslae vir Okakarara, Otavi en Katima Mulilo se dorpsrade word volgens die ECN ook hersien (die syfers is reeds by Republikein se data gevoeg).
Dit was die regerende party se swakste vertoning sedert 1992.
Gemiddelde stempersentasies was nie noemenswaardig hoër nie. Die nasionale opkoms was 38% in die streekraadverkiesings en 42% in plaaslike owerheidsverkiesings. In stedelike gebiede het meestal wel aansienlik meer kiesers gestem.
SAMEWERKING
Stabiele en doeltreffende samewerking sal volgens mnr. Christie Keulder van Survey Wharehouse baie gou op die owerheidsvlakke geskep moet word. Indien nie, sal dit alle politici en inwoners benadeel.
“Almal moet besef hulle het mekaar nodig om alle Namibiërs te dien,” het die ontleder gister gesê. “Die mislukking van regering en bestuur sal alle politieke spelers en almal in die land se lewens bemoeilik.”
Sedert 1990 was daar volgens Keulder ‘n beperkte noodsaak vir positiewe onderhandeling en kompromieë. “Ons sal leer of die gebrek regtig bestaan en ‘n uitwerking gaan hê,” sê hy.
“Rade gaan besluite neem vir almal, só goeie samewerking is van kardinale belang.”
‘n Meer verteenwoordigende Nasionale Raad kan volgens Keulder lei tot beter verantwoording en beter wetgewing. “As die geleenthede wat hiervoor geskep word nie gebruik word nie, kan dit die wetgewende proses meer ondoeltreffend maak.”
NUWE DINAMIKA
Alliansies en koalisies is volgens Keulder ‘n tweesnydende swaard. Suksesse sal van die struktuur daarvan afhang.
Die feit dat Swapo-amptenare soms “opposisie”-besluite sal moet uitvoer, kan volgens hom konflik veroorsaak.
“Maar ek dink nie daar is groot ideologiese verskille tussen die meeste partye nie. Elke raad gaan sy eie dinamika hê wat gaan bepaal wie met wie saamwerk en vir hoe lank.
“Dit kan beteken dat kompromieë gemaak sal moet word in seker gevalle en dit kan positief wees. Maar dit kan ook kleiner partye oorbelangrik maak of rade lam lê as ego’s die oorhand kry.
“Dit gaan politieke en bestuursvernuf vereis. As dit nie daar is nie, gaan dit vinnig ontwikkel moet word,” waarsku Keulder.
“Ek dink nie kiesers gaan weer so lank wag om nie-presteerders te vervang nie.”
NAVORSING NODIG
Opposisiepartye het volgens Keulder definitief Swapo-stemme ingepalm, maar ook steun getrek van nuwe kiesers of die wat tevore weggebly het.
Net meningspeilings, sê hy, sal kan vasstel hoe partye, organisasies en individue se stemme regtig saamgestel is. Dit is daarom ook baie moeilik om te weet of die regtig jeugstem ‘n verskil gemaak het.
“Namibiërs is al vir lank ongelukkig met die regering en regende party. Veral oor hoe die ekonomie bestuur word.
“Dan is daar natuurlik die korrupsieprobleem,” sê Keulder.
Swapo se weiering om streng teen korrupte lede op te tree en die regering se ernstige probleme met korrupsie het volgens hom beslis ‘n rol gespeel. “Om die redes het kiesers die opposisie as ‘n alternatief beskou.”
“Covid-19 het op die moeilikste tyd vir die regering gekom,” het hy bygevoeg. “Dit het al die bestaande probleme radikaal vererger en nuwes bygevoeg.
“Ek dink baie burgers wat ekonomies in die loop van ‘n gelaaide pistool vaskyk, het eenvoudig hulle vertoue in die leierskap en die regering verloor.
“Mense is desperaat vir verandering. En was dapper genoeg om iets nuuts te probeer.”
DIE LANDELIKE STEM
In baie van Swapo se tradisionele, landelike magsbasisse was daar ‘n swakker opkoms as vyf jaar gelede.
Volgens Keulder is dit nie onmoontlik dat sommige Swapo-ondersteuners ‘n wegblystem uitgebring het nie. “Hoewel mense in landelike gebiede nie so erg die direkte impak van Covid-19 beleef het nie, het die pandemie, saam met die lang droogte, mense se lewens onder druk geplaas. Dit gaan nie goed in ons landelike gebiede nie,” sê hy.
“Miskien is daar nog genoeg lojaliteit om mense te weerhou om vir die opposisie te stem, maar soos Namibië verstedelik, raak die landelike stem al kleiner en die landelike kiesers al ouer. Die regerende party het daarom uitgevind hulle ervaar nou ook hier probleme.”
‘n Nuwe politieke era is by die stembus deur Namibiese kiesers ingelui, maar die sukses daarvan hang van verskeie faktore af.
Swapo het in Woensdag se verkiesings 21 streekraadsetels en 89 plaaslike owerheidsetels verloor.
Vier uit 14 streekrade word nou volstrek of gesamentlik deur die opposisie beheer en 32 van Namibië se 57 plaaslike owerhede – meer as die helfte. Die getal kan toeneem.
Die Verkiesingskommissie (ECN) moet nog die pad uitstippel oor Mariental-landelik se streekraadverkiesing en drie plaaslike owerhede: Aroab, Bethanie en Stampriet. Uitslae vir Okakarara, Otavi en Katima Mulilo se dorpsrade word volgens die ECN ook hersien (die syfers is reeds by Republikein se data gevoeg).
Dit was die regerende party se swakste vertoning sedert 1992.
Gemiddelde stempersentasies was nie noemenswaardig hoër nie. Die nasionale opkoms was 38% in die streekraadverkiesings en 42% in plaaslike owerheidsverkiesings. In stedelike gebiede het meestal wel aansienlik meer kiesers gestem.
SAMEWERKING
Stabiele en doeltreffende samewerking sal volgens mnr. Christie Keulder van Survey Wharehouse baie gou op die owerheidsvlakke geskep moet word. Indien nie, sal dit alle politici en inwoners benadeel.
“Almal moet besef hulle het mekaar nodig om alle Namibiërs te dien,” het die ontleder gister gesê. “Die mislukking van regering en bestuur sal alle politieke spelers en almal in die land se lewens bemoeilik.”
Sedert 1990 was daar volgens Keulder ‘n beperkte noodsaak vir positiewe onderhandeling en kompromieë. “Ons sal leer of die gebrek regtig bestaan en ‘n uitwerking gaan hê,” sê hy.
“Rade gaan besluite neem vir almal, só goeie samewerking is van kardinale belang.”
‘n Meer verteenwoordigende Nasionale Raad kan volgens Keulder lei tot beter verantwoording en beter wetgewing. “As die geleenthede wat hiervoor geskep word nie gebruik word nie, kan dit die wetgewende proses meer ondoeltreffend maak.”
NUWE DINAMIKA
Alliansies en koalisies is volgens Keulder ‘n tweesnydende swaard. Suksesse sal van die struktuur daarvan afhang.
Die feit dat Swapo-amptenare soms “opposisie”-besluite sal moet uitvoer, kan volgens hom konflik veroorsaak.
“Maar ek dink nie daar is groot ideologiese verskille tussen die meeste partye nie. Elke raad gaan sy eie dinamika hê wat gaan bepaal wie met wie saamwerk en vir hoe lank.
“Dit kan beteken dat kompromieë gemaak sal moet word in seker gevalle en dit kan positief wees. Maar dit kan ook kleiner partye oorbelangrik maak of rade lam lê as ego’s die oorhand kry.
“Dit gaan politieke en bestuursvernuf vereis. As dit nie daar is nie, gaan dit vinnig ontwikkel moet word,” waarsku Keulder.
“Ek dink nie kiesers gaan weer so lank wag om nie-presteerders te vervang nie.”
NAVORSING NODIG
Opposisiepartye het volgens Keulder definitief Swapo-stemme ingepalm, maar ook steun getrek van nuwe kiesers of die wat tevore weggebly het.
Net meningspeilings, sê hy, sal kan vasstel hoe partye, organisasies en individue se stemme regtig saamgestel is. Dit is daarom ook baie moeilik om te weet of die regtig jeugstem ‘n verskil gemaak het.
“Namibiërs is al vir lank ongelukkig met die regering en regende party. Veral oor hoe die ekonomie bestuur word.
“Dan is daar natuurlik die korrupsieprobleem,” sê Keulder.
Swapo se weiering om streng teen korrupte lede op te tree en die regering se ernstige probleme met korrupsie het volgens hom beslis ‘n rol gespeel. “Om die redes het kiesers die opposisie as ‘n alternatief beskou.”
“Covid-19 het op die moeilikste tyd vir die regering gekom,” het hy bygevoeg. “Dit het al die bestaande probleme radikaal vererger en nuwes bygevoeg.
“Ek dink baie burgers wat ekonomies in die loop van ‘n gelaaide pistool vaskyk, het eenvoudig hulle vertoue in die leierskap en die regering verloor.
“Mense is desperaat vir verandering. En was dapper genoeg om iets nuuts te probeer.”
DIE LANDELIKE STEM
In baie van Swapo se tradisionele, landelike magsbasisse was daar ‘n swakker opkoms as vyf jaar gelede.
Volgens Keulder is dit nie onmoontlik dat sommige Swapo-ondersteuners ‘n wegblystem uitgebring het nie. “Hoewel mense in landelike gebiede nie so erg die direkte impak van Covid-19 beleef het nie, het die pandemie, saam met die lang droogte, mense se lewens onder druk geplaas. Dit gaan nie goed in ons landelike gebiede nie,” sê hy.
“Miskien is daar nog genoeg lojaliteit om mense te weerhou om vir die opposisie te stem, maar soos Namibië verstedelik, raak die landelike stem al kleiner en die landelike kiesers al ouer. Die regerende party het daarom uitgevind hulle ervaar nou ook hier probleme.”
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie