Ideologie en landbou se rol in ekonomie
Ideologie en landbou se rol in ekonomie

Ideologie en landbou se rol in ekonomie

BFAP stel 2017 -2026 studie vry
Kobus Laubscher
Dr. Kobus Laubscher - Een van die mees ge­saghebbende publikasies oor landbou is die jaarlikse basisstudie van die Buro vir Voedsel en Landboubeleid aan die Universiteit van Pretoria (BFAP).

Hierdie ontledings is nie voorspellings nie, maar bespreek die moontlike impak op die sektor en die ekonomie aan sou sekere ontwikkeling plaasvind en/of verwagtinge vir 'n periode van 10 jaar nie ­realiseer nie.

Die 2017–2026 studie is onlangs vrygestel en soos verwag is, is die impak van die droogtes van die afgelope tyd deeglik onder die loep geneem. Landbou het 'n bewese aandrang op hulp en ondersteuning en om net op ideologie staat te maak, veral as dit die verkeerde uitgangspunte beklemtoon, sou 'n ernstige dwaling wees.

Die enigste ­ideologie wat gaan werk, is 'n totale verbintenis tot die verbetering van die landbou – maak landbou beter en die voordele sal ­vermenigvuldig.



Gemengde resultate

Die ná-droogte herstel het gemengde ­resultate. Vir somergraanboere het ideale weer tydens die hele produksieproses rekordopbrengste gelewer, maar teen pryse wat baie boerderye se kontantvloei onder druk gaan hou.

Die herstel ná die droogtes sal dus met verloop van tyd en beslis nie in een seisoen kan realiseer nie. Weerafhanklikheid, behoorlike risiko-ontleding en die gevolglike bestuur van dié risiko's sal die pas en doeltreffendheid van herstel bepaal.

Laer graanpryse en die noodsaaklike heropbou van kuddes gee ander produksiemoontlikhede aan die veeboere. Verdere verstewiging van die reeds sterk vraag na lewendehawe is volgens die BFAP die gevolg van inkomste­klas mobiliteit waar meer mense se inkomste sodanig verbeter het dat dieetpatrone ­verander en die vraag na proteïen toeneem.

Meer toegevoegde waarde word verbruik en die intensiewe produksie van proteïen neem toe.

Daar is wel sprake van verstadigde vraag omdat die ekonomie in resessie is, maar verbruikers is steeds bereid om te betaal vir veral rooivleis.

Die vraag na vee is 'n afgeleide daarvan en plaashekpryse is tans die beste bewys van die impak van lae voerpryse en hoë verbruikerspryse. Daarmee saam is Suid-Afrika besig om homself te vestig as 'n uitvoerder van beesvleis.

Regeringsgebreke

Landbou bly 'n belangrike skakel in enige ekonomie, veral wat voorwaartse en rugwaartse skakeling betref. Volgens die BFAP is daar egter 'n toenemende getal faktore wat in die pad staan van hierdie ideaal. Daaronder tel die impak van beleidsonsekerheid oor sake soos grond en die gebrek aan doeltreffende beskerming deur die staat.

Dit is verkeerd om landbou aan sy eie lot oor te laat en te hoop vir die beste. Die droogte het vele tekortkoming blootgelê en dit is noodsaaklik dat regerings pro-aktief ­optree en beplan.

Daaronder tel aspekte soos doeltreffende watervoorsiening wat nie net “nuwe” water beteken nie, maar ook noodsaaklike ­instandhouding behels. Opleiding van boere, veral diegene wat van ­bestaansboerdery tot selfvoorsienend en kommersieel moet groei, is net so belangrik.

Tegnologie-oordrag en gepaardgaande ondersteuning is veronderstel om deel te wees van die DNS van enige boerdery, maar die regerings faal liederlik waar boere van hulle afhanklik is.

Boere bly die primêre en belangrikste beleggers in die landbou, maar dit skrik nie beleggers van buite af nie. Trouens, die aangewese strategie is om boere se beleggings te hefboom met ­beleggings van buite en daar is beleidsonsekerheid die klip in die skoen.

Regerings wat erns het met volhoubare ekonomiese ontwikkeling, kan nie bekostig om landbou nié te prioritiseer nie. Ekonomiese realisme en nie ideologiese voorkeure is die wagwoord.



Wat staan boere te doen?

Met die kennis van die BFAP en ander inligting ter hand, wat staan die boer te doen? Beter beplanning en verdiskontering van die werklikheid soos dit is en nie wat ek wens dit moet wees nie, sal bepalend wees.

Volg die normale strategiese ­beplanningsiklus deur te begin met die einde in gedagte. So 'n visie sal van plaas tot plaas verskil, maar behoort te fokus op volhoubaarheid.

Tussenstappe kan insluit die herstel van die plaas se potensiaal ná die droogte, die heropbou van teelkuddes, seker maak dat onbekostigbare uitgawes verkieslik uitgeskakel word en om die boerdery reg te maak vir aflewering by die plaashek van 'n produk wat verbruiksvoorkeure ontmoet. Die mark moet dikteer en produksiestrategieë behoort daarop gegrond te wees.

Daar is geen plek vir diegene wat dink dat hul produkte markte gaan ontsluit nie; moet dus nie van die mark verwag om jou produk te koop net omdat dit beskikbaar is nie.

Weet en verreken die feit dat huidige hoë pryse vir vee nie blywend kan wees nie en die tempo van styging nie herhaal sal word nie.

Skoei begrotings dus op verskillende scenario's, welwetend dat boere oorwegend prysnemers is. Oorweeg alternatiewes op grond van behoorlike risikobepaling en die vermoë om dié risiko's te kan bestuur.

Ondersteun intussen aksies op makrovlak wat landbou se ­belangrikheid waardeer by wyse van groter beleidsekerheid en -beskerming.

Kommentaar

Republikein 2024-03-28

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Katima Mulilo: 19° | 37° Rundu: 17° | 33° Eenhana: 18° | 33° Oshakati: 20° | 31° Ruacana: 19° | 33° Tsumeb: 17° | 29° Otjiwarongo: 16° | 28° Omaruru: 18° | 31° Windhoek: 17° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 16° | 19° Wind speed: 24km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:54, High tide: 04:57, Low Tide: 22:58, High tide: 17:16 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 29km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:55, Low Tide: 22:56, High tide: 17:14 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 33km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:54, Low Tide: 22:56, High tide: 17:13 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 22° | 32° Keetmanshoop: 21° | 34° Aranos: 21° | 31° Lüderitz: 15° | 29° Ariamsvlei: 23° | 34° Oranjemund: 15° | 21° Luanda: 27° | 30° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 24° Mbabane: 15° | 23° Maseru: 12° | 28° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 29° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 28° Cape Town: 17° | 23° Durban: 21° | 25° Johannesburg: 18° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 18° | 30° Harare: 15° | 31° Currency: GBP to NAD 23.87 | EUR to NAD 20.45 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.95 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.8 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.3 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.96 | USD to ZMW 24.77 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73909.5 Up +0.41% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1516.02 Down -0.13% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12981.98 Up +0.34% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28224.37 Down -2.87% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 213.91/OZ UP +1.06% | Copper US$ 3.98/lb UP +0.02% | Zinc US$ 2 456.10/T DOWN -0.02% | Brent Crude Oil US$ 87.14/BBP UP +0.87% | Platinum US$ 908.98/OZ UP +1.58% Sport results: Weather: Katima Mulilo: 19° | 37° Rundu: 17° | 33° Eenhana: 18° | 33° Oshakati: 20° | 31° Ruacana: 19° | 33° Tsumeb: 17° | 29° Otjiwarongo: 16° | 28° Omaruru: 18° | 31° Windhoek: 17° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 16° | 19° Wind speed: 24km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:54, High tide: 04:57, Low Tide: 22:58, High tide: 17:16 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 29km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:55, Low Tide: 22:56, High tide: 17:14 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 33km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:54, Low Tide: 22:56, High tide: 17:13 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 22° | 32° Keetmanshoop: 21° | 34° Aranos: 21° | 31° Lüderitz: 15° | 29° Ariamsvlei: 23° | 34° Oranjemund: 15° | 21° Luanda: 27° | 30° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 24° Mbabane: 15° | 23° Maseru: 12° | 28° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 29° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 28° Cape Town: 17° | 23° Durban: 21° | 25° Johannesburg: 18° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 18° | 30° Harare: 15° | 31° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.87 | EUR to NAD 20.45 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.95 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.8 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.3 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.96 | USD to ZMW 24.77 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73909.5 Up +0.41% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1516.02 Down -0.13% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12981.98 Up +0.34% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28224.37 Down -2.87% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 213.91/OZ UP +1.06% | Copper US$ 3.98/lb UP +0.02% | Zinc US$ 2 456.10/T DOWN -0.02% | Brent Crude Oil US$ 87.14/BBP UP +0.87% | Platinum US$ 908.98/OZ UP +1.58%