Dié veesiektes floreer in goeie reëntye

Elvira Hattingh – Veeboere in gebiede wat uitsonderlik báie reën ontvang het, moet waak teen siektes wat tydens nat toestande uitbreek, asook teen pika, die vreet van paddas en paddavisse, giftige plante en dat hul vee nie liggaamskondisie verloor nie.

AgriBank se mnr. Erastus Ngaruka, tegniese adviseur vir lewende hawe en weiding, sê omdat groot gebiede in die land bonormale reën ontvang het, sal dit 'n direkte impak op dieregesondheid hê.

Dit volg nadat die ministerie van landbou, water en grondhervorming sowat 'n week gelede aangekondig het dat knopvelsiekte by Eiseb in die Omahekestreek uitgebreek het.

Dr. Albertina Shilongo, hoof-veeartsenybeampte in die direktoraat veeartsenydienste (DVS), het gister aan Republikein gesê die uitbreking van dié siekte is beslis as gevolg van die reën en dit word gewoonlik deur muskiete versprei.

Sy waarsku ook teen interne en eksterne parasiete waarvan die eiers tans uitbroei, asook die verhoogde voorkoms van veral bosluise.

Ngaruka het Dinsdag in 'n mediaverklaring verduidelik die verhoogde voorkoms van parasiete, bosluise, vlieë, motte en muskiete irriteer vee terwyl hulle wei.

SIEKTES

“Nat omgewings is die broeiplek vir bytende insekte. Boonop is die peste ook verantwoordelik vir die oordrag van meer siektes, soos slenkdalkoors en bloutong.

“As dit by interne parasiete kom, vier rondewurms en lewerslakke tans hoogty en is dit nou die hoofoorsaak van vrektes onder veral kleinvee. Die simptome sluit bloedarmoede, maagwerk en swelling onder die onderste kakebeen in,” sê hy en voeg by dat vee ontwurm moet word.

Hy sê diere kan vóór die aanvang van die reënseisoen, of in Oktober of ­November, teen die siektes ingeënt word.

Verder kan nat en koue toestande tot siektes soos pasteurellose of longinfeksie lei. Dit kan egter deur inenting voorkom word en met antibiotika behandel word. Vee in nat krale kan ook vrotpootjie kry, wat dan behandel kan word deur krale gereeld skoon te maak en met antiseptiese middels te ontsmet of met wondsprei te spuit.

VOEDING

Pika kan ook tans onder vee voorkom.

Ngaruka verduidelik intense reën kan weiding versuip en die verwydering van voedingstowwe uit die grond veroorsaak.

“In die Omaheke-, Ohangwena-, Kavango- en Zambezistreek, die sogenaamde 'diep sand gebiede', neem die poreuse of hoog-deurlaatbare grond meer water in. Die sand se vermoë om water en voedingstowwe te behou, is laag,” het hy verduidelik.

Ngaruka sê voedingstowwe en minerale word dus dieper in die grond afgewas en beland buite die bereik van graswortels.

“Die gras ervaar dan 'n tekort aan belangrike minerale soos fosfor, kalium en stikstof.

“Dit is 'n tekort aan fosfor wat tot eetsteurnisse soos pika lei, waar vee aan byvoorbeeld bene, plastiek, klippe en ander vreemde voorwerpe begin kou. Ons raai dus boere aan om dwarsdeur die jaar mineraalaanvullings te gee – veral in die reënseisoen.”

Ngaruka sê baie reën kan ook tot groter gronderosie lei.

KONDISIE

“Gras wat té veel water kry, kan ook onsmaaklik wees, wat beteken diere eet minder. Vee wat in water wei, kan aan skadelike of toksiese organismes soos alge blootgestel word. Boere in die Zambezistreek is byvoorbeeld bekommerd dat hul beeste paddavissies of klein paddatjies sal insluk.”

Hy voeg by dat veral giftige plante tans opskiet en vee kan dit eet en hulle met houtskoolprodukte behandel kan word.

In sommige gebiede kon bokke en skape nog nie daarin slaag om hul liggaamskondisie te verbeter nie, sê Ngaruka.

Dit is omdat hulle minder tyd het om te eet en meestal teen die reën skuil. Boonop verbruik hulle nou méér energie om warm te bly. Hy stel voor boere gee ekstra voer en maak seker diere beskik oor voldoende skuiling teen wind en weer.

- [email protected]